 |
 |
Πρόσωπα
Απελευθερωτικός Αγώνας (1821-1829)
Εμμανουήλ Ξάνθος (1772-1852)
|
|
Εμμανουήλ Ξάνθος (1772-1852). Εσπούδασε στην Πατμιάδα Σχολή και σταδιοδρόμησε ως εμπορικός υπάλληλος. Το 1813 στην Οδησσό, συνδέθηκε φιλικά με τον Νικόλαο Σκουφά [Πρόσωπα] και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ [Πρόσωπα] και το 1814 συνέστησαν την Φιλική Εταιρεία [Η Εταιρεία]. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη όπου έως το 1818 εργάσθηκε δραστήρια για την προσέλκυση μελών.
Με συστατικές επιστολές από τον Άνθιμο Γαζή, κατευθύνθηκε στην Αγία Πετρούπολη όπου τον Ιανουάριο του 1820 συνάντησε τον Ιωάννη Καποδίστρια [Πρόσωπα], τον ενημέρωσε για την Εταιρεία και του προσέφερε την αρχηγία της. Μετά την άρνησή του, στράφηκε προς τον Αλέξανδρο Υψηλάντη [Πρόσωπα] ο οποίος και δέχθηκε. Ο Ξάνθος συνέχισε να εργάζεται στην Ρωσσία και την Μολδοβλαχία για τον συντονισμό τής επαναστατικής προετοιμασίας και για την συγκέντρωση χρημάτων και εφοδίων. Με ειδικούς απεσταλμένους ενημέρωσε τους Φιλικούς τής Ελλάδος για την έναρξη του Αγώνα και μετά την αποτυχία τής Επαναστάσεως στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες κατέβηκε στην Πελοπόννησο.
Το 1826 ανέλαβε να φυγαδεύσει από τις φυλακές τής Αυστρίας τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, μετά από πρόταση του αδελφού του Δημητρίου [Πρόσωπα]. Εγκαταστάθηκε στο Βουκουρέστι και ζούσε αθόρυβα και φτωχικά. Η «Ανωτάτη Επιτροπή Τού Αγώνος» τον κατέταξε «εις την εξαίρετον και ανωτάτην πάσης τάξεως θέσιν» και ανέθεσε στο Έθνος την αμοιβή του. Τέτοια αμοιβή βεβαίως δεν πήρε ο Ξάνθος, όπως και κανείς από τους άλλους.
Ο Ιωάννης Φιλήμων στο έργο του «Δοκίμιον Ιστορικόν Περί Της Φιλικής Εταιρείας» το 1834, τον κατηγόρησε για κακή διαχείριση των χρημάτων τής Εταιρείας. Ο Ξάνθος συνέταξε απολογητική απάντηση το 1837 και ο Φιλήμων σε άρθρο του στην εφημερίδα «Αιών» το 1839, απεκατέστησε την αλήθεια.
Το 1838 ο Όθων [Πρόσωπα] τού απένειμε τον «Χρυσούν Σταυρόν Τού Σωτήρος». Φεύγοντας από την Βουλή όπου είχε παρακολουθήσει μία συνεδρίαση, έπεσε από τις σκάλες και τραυματίσθηκε θανάσιμα. Κηδεύθηκε στις 30 Νοεμβρίου με τιμές Στρατηγού. Τα «Απομνημονεύματα Περί Τής Φιλικής Εταιρείας» τα οποία έγραψε, παρά την συντομία τους αποτελούν σημαντική πηγή για την ιστορία της αφού είναι το μοναδικό κείμενο το οποίο προέρχεται από την γραφίδα ιδρυτικού μέλους της.
Εμμανουήλ Ξάνθος (1772-1852)
23-04-2004