Αξιοσημείωτα

Συγκοινωνίες

1834

Το 1834, η Αθήνα [Ονοματοθεσία] γίνεται πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους και το 1835 γίνεται η πρώτη ανεπιτυχής πρόταση στην Ελληνική Κυβέρνηση, για κατασκευή σιδηροδρόμου. Το 1843 επαναλαμβάνεται η δημόσια πρόταση, αλλά και πάλι δεν υπάρχει ανταπόκριση.

Το 1855 κατατίθεται το πρώτο νομοσχέδιο για ίδρυση σιδηροδρόμου Αθηνών-Πειραιώς. Τον Νοέμβριο του 1867, αρχίζει η κατασκευή τού έργου. Το 1868, ιδρύεται η Ανώνυμη Εταιρεία τού «Απ' Αθηνών εις Πειραιάν Σιδηροδρόμου» (Σ.Α.Π. Α.Ε.). Την 17η Φεβρουαρίου 1869, έχει τελειώσει το έργο και τα εγκαίνια γίνονται την 27η Φεβρουαρίου 1869. Η ατμομηχανή, με 10 βαγόνια, καλύπτει την διαδρομή τών 8 χιλιομέτρων, από το Θησείο στον Πειραιά, σε 19 περίπου λεπτά.

Από το 1869, μέχρι και την 16η Σεπτεμβρίου 1904, οπότε και πραγματοποιήθηκε η ηλεκτροδότηση του σιδηροδρόμου, μεσολάβησε η στρώση διπλής γραμμής και η έναρξη κατασκευής σήραγγας, το 1889, από το Θησείο μέχρι την Ομόνοια (Λυκούργου και Αθηνάς).

Ο παλαιός σταθμός τής Ομονοίας, ο οποίος εγκαινιάζεται την 17η Μαΐου 1895, βρίσκεται δίπλα στο παλαιό δημαρχείο, στην διασταύρωση των οδών Αθηνάς [Περιεχόμενα] και Λυκούργου. Το τραίνο φθάνει εδώ, μέσω της νέας υπόγειας σήραγγας, η οποία περνά κάτω από την οδό Αθηνάς και καταλήγει σε ανοικτό σκάμμα. Ίσως γι' αυτόν τον λόγο, το πεζοδρόμιο στο σημείο εκείνο, είναι και σήμερα ιδιαιτέρως φαρδύ. Είχε συζητηθεί επίσης η δημιουργία τού κεντρικού σταθμού, στην διασταύρωση των οδών Αθηνάς και Ερμού, στο Μέγα Μοναστήριον (Μοναστηράκι) [Ονοματοθεσία], στο τότε Κακουργιοδικείο, στην σημερινή πλατεία Κοτζιά και στο θέατρο του Μπούκουρα, της οδού Μενάνδρου.

Το 1926, οι Σ.Α.Π., οι οποίοι εκμεταλλεύονται την γραμμή Θησείο-Πειραιεύς, οι ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ ΑΤΤΙΚΗΣ, οι οποίοι εκμεταλλεύονται το «Θηρίο» [Περιεχόμενα] τής Κηφισιάς και οι Τροχιόδρομοι Αθηνών-Πειραιώς, οι οποίοι εκμεταλλεύονται τα τραμ, συνεργάζονται με τον Αγγλικό όμιλο Power and Traction Finance Company (γνωστή απλώς ως ΠΑΟΥΕΡ).

Από την συνεργασία αυτή, προκύπτουν δύο εταιρείες: η Η.Ε.Μ. (Ηλεκτρική Εταιρεία Μεταφορών), η οποία αναλαμβάνει την εκμετάλλευση των τραμ και της γραμμής τής Κηφισιάς και οι Ε.Η.Σ. (Ελληνικοί Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι), οι οποίοι αναλαμβάνουν τις υποχρεώσεις τών πρώην Σ.Α.Π. και ταυτοχρόνως, την δέσμευση να βελτιώσουν την υπάρχουσα γραμμή και να επεκτείνουν την υπόγεια σήραγγα έως τον σταθμό Αττική [Ονοματοθεσία], με διπλή γραμμή, ώστε να ενωθεί ο ηλεκτρικός με την Κηφισιά, με υπόγειο σταθμό κάτω από την Ομόνοια.

Τα έργα ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 1928, έτος κατά το οποίο εγκαινιάζεται το νέο μέγαρο του σταθμού τών Σ.Α.Π. στον Πειραιά [Ο Σταθμός], το οποίο θυμίζει κάτι από την τεχνοτροπία τού Πύργου τού Άϊφελ.

Την 21η Ιουλίου 1930, εγκαινιάζεται από τον Πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο [Πρόσωπα], ο νέος υπόγειος σταθμός στην Ομόνοια [Η Πλατεία].

Το 1937, η Η.Ε.Μ. αναλαμβάνει την ηλεκτροκίνηση του σιδηροδρόμου Κηφισιάς και το 1938 καταργεί το «Θηρίο», για την πραγματοποίηση του έργου.

Το 1948, εγκαινάζεται ο σταθμός στην Βικτώρια και το 1949, εγκαινιάζεται ο σταθμός στην Αττική.

Το 1950, παραχωρείται από την Η.Ε.Μ. στους Ε.Η.Σ., η ολοκλήρωση του έργου τής ηλεκτροκινήσεως και η εκμετάλλευση του σιδηροδρόμου Αθηνών-Κηφισιάς. Οι Ε.Η.Σ. συνεχίζουν τα έργα, τα οποία καταλήγουν σταδιακώς το 1957, με την λειτουργία τού σταθμού τής Κηφισιάς, αφού προηγουμένως έχουν γίνει αλλεπάλληλες επεκτάσεις προς τους σταθμούς Άνω Πατησίων/Αγίας Βαρβάρας [Ο Σταθμός], Νέας Ιωνίας και Νέου Ηρακλείου.

Την 1η Ιανουαρίου 1976 οι Ε.Η.Σ. περιέρχονται στο Ελληνικό Δημόσιο, μετονομάζονται σε Η.Σ.Α.Π. Α.Ε. (Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι Αθηνών-Πειραιώς) και στα επόμενα χρόνια, ιδρύονται οι νέοι σταθμοί Ειρήνη, Ταύρος και Κ.Α.Τ..

Πηγές: Η.Σ.Α.Π. ~ Εφημερίδα Ελευθεροτυπία , Αφιέρωμα Στην Ιστορία Τού Σιδηροδρόμου, Σάββατο 3 Ιουλίου 1999.