 |
 |
Πρόσωπα
Κύπρος
Γρηγόρης Αυξεντίου (1928-1957)
|
|
Γρηγόρης Αυξεντίου (1928-1957). Μία από τις λαμπρότερες μορφές τού Απελευθερωτικού Αγώνα τού 1955-1959, εναντίον τής Αγγλικής κυριαρχίας, ο οποίος οδήγησε στην απελευθέρωση της Κύπρου και την ανακήρυξή της σε Ανεξάρτητη Δημοκρατία το 1960. Γεννήθηκε στην Λύση τής Αμμοχώστου. Τελειώνοντας τις Γυμνασιακές του σπουδές το 1948, πήγε στην Ελλάδα όπου και κατατάχθηκε στον Ελληνικό Στρατό. Υπηρέτησε εκεί μέχρι το 1952 με το βαθμό του Εφέδρου Ανθυπολοχαγού.
Μετά την απόλυση του από τις τάξεις του Ελληνικού Στρατού ήρθε στην Κύπρο και βοήθησε τον πατέρα του στις ασχολίες του, κάνοντας τον οδηγό. Εκείνη την περίοδο αρραβωνιάζεται. Εντάχθηκε στην Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών (Ε.Ο.Κ.Α.) και έγινε Υπασπιστής τού Διγενή. Είχε το ψευδώνυμο «Ζήδρος» και υπήρξε ο πρώτος καταζητούμενος από τους Άγγλους, οι οποίοι τον επικήρυξαν με το ποσό των 5.000 λιρών επειδή ανατίναξε αγγλικές περιουσίες. Μετά την επικήρυξη του καταφεύγει στην οροσειρά τού Πενταδακτύλου. Εκεί μαθαίνει στους αγωνιστές την χρήση τών όπλων, καθώς και τεχνικές ανταρτοπολέμου. Η δράση του ήταν πλούσια τόσο στον Πενταδάκτυλο όσο και στο όρος Τρόοδος όπου κατέφυγε αργότερα.
Στις 3 Μαρτίου τού 1957 και ενώ βρισκόταν κρυμμένος στον Μαχαιρά με άλλους 3 συντρόφους του, τον Αυγουστή Ευσταθίου τον Αντώνη Παπαδόπουλο και τον Φειδία Συμεωνίδη, τον ανακάλυψαν οι Άγγλοι. Τότε ο Γρηγόρης έπεισε τους συναγωνιστές του να παραδοθούν, ενώ αυτός έμεινε και πολέμησε μόνος επί 10 ώρες τους εχθρούς. Σε προτροπές τών Άγγλων να παραδοθεί είχε μόνο μία απάντηση να δώσει «Μολών Λαβέ». Τελικώς, μη μπορώντας να τον αναγκάσουν να βγει από την κρύπτη του, έριξαν βενζίνη και εμπρηστικές χειροβομβίδες και τον έκαψαν.
Παρά το ότι ήταν πλέον νεκρός, η Αγγλική Διοίκηση του νησιού δεν επέτρεψε την ταφή του σε κανονικό κοιμητήριο. Ενταφιάσθηκε στα «Φυλακισμένα Μνήματα», δηλαδή στο κοιμητήριο των Κεντρικών Φυλακών Λευκωσίας.
Την Τρίτη 5 Μαρτίου 1957, όλες οι πρωινές Αθηναϊκές εφημερίδες έγραψαν:
Ο Γρηγόρης Αυξεντίου, φερόμενος ως
Υπαρχηγός τής Ε.Ο.Κ.Α. και Υπασπιστής τού Αρχηγού
της Διγενή, εφονεύθη προχθές, αφού επολέμησε
ηρωικώς επί δέκα ολόκληρες ώρες, μόνος αυτός
εναντίον ισχυρών Βρεταννικών δυνάμεων, στην
περιοχή τού όρους Τρόοδος σε μια σπηλιά πλησίον
τής Μονής Μαχαιρά. Η μάχη διεξήχθη υπό τις
ακόλουθες συνθήκες.
Οι δυνάμεις ασφαλείας είχαν την πληροφορία ότι
στην Μονή Μαχαιρά εκρύπτετο ο καταζητούμενος
αυτός Πατριώτης, ο οποίος είχε επικηρυχθεί αντί
5.000 λιρών στερλινών. Τις απογευματινές ώρες τού
Σαββάτου, απόσπασμα του Βρεταννικού Στρατού από
60 άνδρες εκινήθη προς την Μονή, την οποία και
εκύκλωσε για να συλλάβει τον καταδιωκόμενο
Αγωνιστή. Οι Βρεταννοί στρατιώται ανεστάτωσαν
κυριολεκτικώς την Μονή και έθεσαν υπό κράτησιν
όλους τους μοναχούς, περιλαμβανομένου και του
Ηγουμένου, τους οποίους και εκακοποίησαν για να
τους αποσπάσουν πληροφορίες περί του ακριβούς
σημείου όπου εκρύπτετο ο Αυξεντίου. Κανείς όμως
μοναχός δεν είπε τίποτα. Κατά την διάρκεια της
ερεύνης στην περιοχή γύρω από το μοναστήρι, οι
Βρεταννοί στρατιώται ανεκάλυψαν μια σπηλιά
κρυμμένη μέσα σε θάμνους.
Λέγεται ότι κάποιος βοσκός τούς έδωσε την
πληροφορία ότι μέσα στην σπηλιά ήταν κρυμμένος ο
Αυξεντίου. Αμέσως οι Βρεταννικές δυνάμεις
εκύκλωσαν την σπηλιά και εκάλεσαν τον Αυξεντίου
να παραδοθεί.
Ο επί κεφαλής τού Βρεταννικού αποσπάσματος
Ανθυπολοχαγός Middleton πλησίασε την είσοδο της
σπηλιάς και εφώναξε: «Ρίξε τα όπλα σου και
παραδώσου, αλλιώς θα επιτεθούμε». Κάποιος
απήντησε: «Καλά παραδιδόμαστε». Τέσσερες άνδρες
βγήκαν έξω, δύο από αυτούς επικηρυγμένοι με 5.000
λίρες, όπως και ο Αυξεντίου. Ο Αυξεντίου δεν ήταν
μεταξύ αυτών. Ο Ανθυπολοχαγός Midleton τον εκάλεσε
και πάλιν να παραδοθεί, αλλά έλαβε την υπερήφανη
απάντησιν «Μολών Λαβέ».
Αμέσως, τέσερες άνδρες όρμησαν μέσα στην σπηλιά.
Ο ηρωικός μαχητής τής Κυπριακής Ελευθερίας τούς
υπεδέχθη με καταιγισμόν πυρός. Oι τρεις από τους
τέσερες Βρεταννούς, οι οποίοι είχαν ελπίσει ότι
θα εισέπραττον την επικήρυξιν του Αυξεντίου
βγήκαν αμέσως έντρομοι, ενώ ο τέταρτος,
τραυματισμένος στο στήθος κατέπεσε στο έδαφος,
για να υποκύψει λίγες ώρες αργότερα στα τραύματά
του. Ο επί κεφαλής τών Βρεταννικών δυνάμεων
Ανθυπολοχαγός Middleton εζήτησε αμέσως ενισχύσεις,
οι οποίες και κατέφθασαν με τα ελικόπτερα. Η μάχη
συνεχίσθη έτσι επί 10 ολόκληρες ώρες, κατά την
διάρκειά της δε οι Βρεταννοί εχρησιμοποίησαν
μεταξύ των άλλων δακρυγόνες βόμβες.
Μπροστά στο αλύγιστο θάρρος τού Αυξεντίου και
αφού προηγουμένως έκαναν χρήσιν όλων τών ειδών
τών όπλων, οι Βρεταννοί στρατιώται έρριψαν μέσα
στην σπηλιά βόμβες πετρελαίου. Τεράστιες φλόγες
εκάλυψαν το σπήλαιο για να τυλίξουν σε λίγο το
κορμί τού Ηρωικού Πατριώτη.
Η μάχη ετελείωσε στις 2 η ώρα την νύκτα. Η σορός
τού Αυξεντίου ανευρέθη απηνθρακωμένη. Ο
Αυξεντίου ήταν ηλικίας 29 ετών, το επάγγελμά του
δε ήταν σωφέρ ταξί. Στον κατάλογο των
καταζητουμένων από τους Άγγλους, ήταν
εγγεγραμμένος δεύτερος μετά τον στρατηγό Γρίβα.
Γρηγόρης Αυξεντίου (1928-1957)
06-04-2004