Αξιοσημείωτα

Κτίσματα

Ο Πύργος Τής Ριζουπόλεως

Το Γκρέμισμα

Γκρεμίσθηκε ένα από τα πλέον αξιόλογα κτίρια και μοναδικό δείγμα αρχιτεκτονικής τών Αθηνών τού Μεσοπολέμου, η Βίλλα Ακριβή.

Πρόκειται για τον γνωστό σε όλους, πύργο τής Ριζουπόλεως. Βρισκόταν δίπλα στις γραμμές τού ηλεκτρικού σιδηροδρόμου, ανάμεσα στους σταθμούς «Άνω Πατησίων/Αγίας Βαρβάρας» [Ο Σταθμός] και «Περισσού». Σήμερα, το μόνο το οποίο μπορεί κανείς να αντικρύσει, είναι τα απομεινάρια τού κτίσματος σε ένα σωρό από μπάζα και χώμα. Τα συνεργεία κατεδαφίσεως κατάφεραν να εξαφανίσουν και το παραμικρό ίχνος ιστορικής μνήμης.

Ο χώρος παρέμεινε πλέον ελεύθερος προς «αξιοποίηση».

Η βίλλα παρέμενε χρόνια ερειπωμένη και έρημη. Ο τελευταίος μεγάλος σεισμός τού 1999 ήταν και το τελευταίο κτύπημα. Χαρακτηρίσθηκε με «κόκκινο σταυρό», δηλαδή κατεδαφιστέα. Το γεγονός βεβαίως ότι δεν είχε χαρακτηρισθεί διατηρητέο το κτίσμα, διευκόλυνε τις διαδικασίες.

Υπήρξαν και κάποιοι ρομαντικοί, οι οποίο υπεστήριζαν ότι με την καλή θέληση των αρμοδίων και με την βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, ο πύργος θα δέσποζε ακόμη και σήμερα, επιβλητικός στην θέση του. Όμως οι φωνές τους δεν εισακούσθηκαν και το μνημείο χάθηκε.

Ο πύργος τής Ριζουπόλεως ίσως ήταν και ένα από τα λίγα ρομαντικά απομεινάρια, τα οποία προσέθεταν το χρώμα τους στην αισθητική εικόνα τής πόλεως, καθ' όσον η πυργοειδής του απόληξη παρέπεμπε στην εποχή τής Μπελ-Επόκ.

Εκτός αυτού, ο πύργος επί της λεωφόρου Ηρακλέους 154, είχε στενούς ιστορικούς δεσμούς με την περιοχή. Ο ιδιοκτήτης τού πύργου, Ιωάννης Ριζόπουλος, μεγαλογαιοκτήμονας, έδωσε το όνομά του στην περιοχή.

Κατόπιν αδυναμίας τής τελευταίας απογόνου τού Ριζοπούλου, να αποκαταστήσει τις ζημιές και να αναστηλώσει τον πύργο, το θέμα παραπέμφθηκε στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, τον Ιούλιο του 2001, του οποίου η απόφαση είχε ως εξής: «Χαρακτηρίζεται, σύμφωνα με τη γνωμοδότηση, ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, διότι αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα των αρχών του προηγούμενου αιώνα και αποτελεί σημείο αναφοράς της ενδοχώρας των Πατησίων, συνυφασμένο με τις μνήμες των κατοίκων της περιοχής».

Παρ' όλ' αυτά, λίγους μήνες μετά, συνεδριάζει ξανά, λαμβάνοντας υπ' όψιν και την προφορική εντολή τού Υπουργού Πολιτισμού, Ευάγγελου Βενιζέλου, για επανεξέταση του θέματος, καθώς και ένσταση των υπολοίπων κληρονόμων του Ριζοπούλου.

Αμέσως, το Υπουργείο Πολιτισμού εκδίδει απόφαση με την οποία επιλύει οριστικώς το θέμα, αίροντας για τον πύργο τον χαρακτηρισμό του διατηρητέου, λόγω της κακής του καταστάσεως. Αυτό, συμφώνως προς την απόφαση, σήμαινε ότι οποιαδήποτε ανακατασκευή, θα αλλοίωνε τα αρχικά στοιχεία τού κτίσματος, οπότε και δεν θα είχε λόγο υπάρξεως ως αρχιτεκτονικό μνημείο.

Έτσι, κατ' αρχάς το Υπουργείο Πολιτισμού και κατόπιν το Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και ο Δήμος, σφύριζαν αδιάφορα, με την δικαιολογία τού ετοιμόρροπου, τον μη χαρακτηρισμό του ως διατηρητέο και το μακροπρόθεσμο, ίσως, «κοινωνικό κέρδος» (στην προκειμένη περίπτωση, το κέρδος μάλλον αφορά ανέγερση πολυκατοικιών από τους ιδιοκτήτες).

Έτσι, χάθηκε η Βίλλα Ακριβή και μαζί της οι αναμνήσεις τής Αθηναϊκής Γειτονιάς τής Ριζουπόλεως.

Πηγή: «Αθηναϊκές Γειτονιές», της Βασιλικής Μαντζώρου, Εφημερίς «Ο Μικρός Ρωμηός», Περίοδος Δ', Χρόνος 17ος, Φύλλο 83, Φεβρουάριος 2003, Σελίς 4.

15-09-2003